मुस्ताङ । हरेक वर्ष यो समयमा सुनसान बन्ने माथिल्लो मुस्ताङ यस वर्ष भने जनचहलपहलले भरिएको छ। कात्तिक लागेसँगै अत्यधिक चिसो र हिमपातको जोखिमका कारण बेँसी झर्ने पुरानो परम्परा यस वर्ष उल्लेख्य रूपमै घटेको छ। कोरला नाका पूर्ण रूपमा सञ्चालनमा आएपछि यहाँको जनजीवन र आर्थिक गतिविधिमा ठूूलो परिवर्तन देखिन थालेको हो।
सदियौँ पुरानो परम्परामा परिवर्तन
लोमान्थाङ र लोघेकर दामोदरकुण्डका स्थानीयहरू कठ्यांग्रिने चिसो छल्न वर्षौंदेखि बेँसी झर्दै आएका थिए। बर्खे बाली भित्र्याएपछि घरमा ताल्चा लगाएर पोखरा, काठमाडौँदेखि भारतका विभिन्न सहरसम्म व्यापारका लागि जाने प्रचलन थियो। विद्यार्थी र शिक्षकसमेत घुम्ती कक्षा सञ्चालन गर्दै कात्तिकमै बेँसी झर्थे।
कोरला नाका पूर्ण रूपमा खुलेसँगै रोजगारी बढ्यो
कोभिडपछिको आंशिक सञ्चालनपछि गत भदौ ३० गते कोरला नाका पूर्ण रूपमा खुल्दै व्यापारिक गतिविधि तीव्र भएको छ। तातोपानी र रसुवागढी नाका अवरुद्ध भएपछि नेपाल–चीन व्यापारको प्रमुख विकल्पका रूपमा कोरला नाका उभिएको छ।
मुस्ताङ भन्सार कार्यालयले हालसम्म झन्डै ४ अर्ब रुपैयाँ राजस्व असूली गरिसकेको छ।
लोमान्थाङ–२ छोसेका वडाध्यक्ष कर्मा नाम्गेल गुरुङका अनुसार नाका सञ्चालनमा आएपछि व्यापार, लोड–अनलोड, हाटबजार, माल ढुवानीजस्ता क्षेत्रमा स्थानीयले पर्याप्त रोजगार पाएका छन्। युवायुवती दैनिक पाँचदेखि १० हजार रुपैयाँसम्म कमाइ गर्दै आएका छन्। नाकाअगाडि–पछाडि गरी झन्डै ५०० बढी स्थानीय रोजगारमा संलग्न रहेको उनले बताए।
बेँसी झर्नेहरूको संख्या उल्लेख्य रूपमा घट्यो
गत वर्ष सम्म ९० प्रतिशत स्थानीय बेँसी झर्ने गरेकामा यस वर्ष आंशिक मात्र झरेका छन्।
दामोदरकुण्ड गाउँपालिका अध्यक्ष लोप्साङ छोम्फेल विष्टका अनुसार व्यापार बढेसँगै अहिले करिब दुई–तिहाइ नागरिक आफ्नै घरमै बसेर व्यवसायमा जुटिरहेका छन्। लोमान्थाङमा यस वर्ष ३० प्रतिशत र लोघेकर दामोदरकुण्डमा ५० प्रतिशत मात्र बेँसी ओरालिएका छन्।
होटल तथा सेवा क्षेत्र पुनः सक्रिय
कोरला नाका सञ्चालनसँगै जोमसोम–कोरला सडकमा रहेका होटलहरू यथावत् सञ्चालनमा छन्। लोमान्थाङ बजारका होटलहरू पनि खुलेका छन्।
“नाकामा व्यापार सुचारु भएपछि यहाँका नागरिक बेँसी झर्ने सम्भावना कम हुन्छ,” एक्याप लोमान्थाङका प्रमुख उमेश पौडेलले बताए।
कठोर चिसो उस्तै, तर जनजीवन चलायमान
उपल्लो मुस्ताङमा बिहान–बेलुका तापक्रम माइनस २० डिग्रीसम्म झर्ने हुँदा कुलो, धारा, सेफ्टीट्याङ्की जम्ने समस्या यथावत् छ। तर दिउँसो केही घाम लागेको बेला स्थानीयहरू व्यापार–व्यवसायमा सक्रिय रूपमा संलग्न रहने गरेको पौडेलले जानकारी दिए।
माल ढुवानीमा पनि तीव्रता
मुस्ताङ भन्सार कार्यालय प्रमुख रमेश पौडेलका अनुसार नेपाल–चीन व्यापारका लागि ३०० भन्दा बढी कन्टेनर कोरला नाका भएको क्षेत्रमा लोड–अनलोडका लागि पर्खाइमा छन्। चिनियाँ भन्सारदेखि कोरला नाका हुँदै नेपाल भन्सारसम्म सामान भित्रिने प्रक्रिया निरन्तर जारी छ।
समग्रमा, कोरला नाका पूर्ण रूपमा खुल्दा माथिल्लो मुस्ताङमा व्यापार, रोजगारी र आवागमन उल्लेख्य रूपले बढेको छ। यसले वर्षौँदेखि चल्दै आएको ‘बेँसी झर्ने’ परम्परा घटाउँदै स्थानीयलाई आफ्नै ठाउँमा वर्षभरि बसोबास गर्ने वातावरण बनाइदिएको छ।
